Interview ‘De liberale democratie is bezig zijn eigen graf te graven’

Uit het interview met Rien Fraanje voor Het Goede Leven, dat vanochtend verscheen:

,,Vanuit professioneel oogpunt als staatsrechtdeskundige en politicoloog leven we in buitengewoon interessante tijden. De sleutelvraag van deze tijd is: wat verstaan we onder een liberale democratie? Tegelijk geldt ook: als de liberale democratie je dierbaar is, dan is er aanleiding voor zorg over de richting waarin die zich ontwikkelt. (…)

We zijn nu al 250 jaar bezig met een experiment om onze landen op basis van liberale principes in te richten. Ik zie dat er twee stromingen van dat liberalisme zijn ontstaan. De traditionele variant ziet de liberale democratie als een manier om de voorwaarden te creëren dat mensen in al hun diversiteit vreedzaam kunnen samenleven; ze staat ten dienste aan rechten als de vrijheid van godsdienst.

De moderne variant draait het om: rechten als godsdienstvrijheid zijn daarin niet meer het doel die de liberale democratie kan borgen, maar de liberale democratie wordt doel in zichzelf. Dat is een majeure paradigmaverschuiving: het middel wordt doel. Vervolgens moet dat doel worden geformuleerd en dus wordt het liberalisme opnieuw geladen met op zichzelf nastrevenswaardige idealen zoals gelijkheid, emancipatie en sociale rechtvaardigheid.

Het eerste dat onder deze ontwikkeling sneuvelt is de collectieve variant van de godsdienstvrijheid, dus de vrijheid voor een groep of gemeenschap om hun levensovertuiging ook in de publieke ruimte te uiten en in praktijk te brengen. Zodra je idealen als gelijkheid en emancipatie gaat verwezenlijken met behulp van staatsmacht, neemt de ruimte voor groepen met overtuigingen die niet corresponderen met die idealen af. Het wordt dan steeds moeilijker om af te wijken van de dominante norm die voorschrijft wat goede gelijkheid en goede emancipatie is. Deze tweede vorm van de liberale democratie is aan het winnen en ik zie dat als een probleem. (…)

De liberale democratie beklijft alleen als mensen vanuit hun eigen overtuiging een relatie kunnen ontwikkelen met de waardevolle elementen van de liberale democratie. Als de liberale democratie de ruimte voor groepen gaat beperken en als het ware de korte route gaat volgen door een dictaat op te leggen van: dit moet je overnemen of vertrek anders maar, dan ondergraaft ze haar eigen fundamenten.

Je kunt de liberale democratie mensen niet door de strot duwen. Dat is in tegenspraak met het idee van de liberale democratie. Je moet mensen in staat stellen een eigen band te ontwikkelen. Dat doe je alleen door een royale mate van godsdienstvrijheid te ontwikkelen.”

Lees het hele interview hier: https://www.hetgoedeleven.nl/artikelen/437-de-liberale-democratie-is-bezig-zijn-eigen-graf-te-graven

“Het Goede Leven is een plek voor bezinning, opinie, inspiratie en ontmoeting vanuit christelijk-sociale waarden.”

Zie voorts:

Upcoming Paperback Release