Hoofdstuk, “De verhouding tussen rechter en politiek in klimaatzaken in het licht van de klassieke constitutionele ontwerpkunst”

Op vrijdag 3 november werd tijdens het congres “Recht en energie” van Mordenate College deze gelijknamige bundel gepresenteerd: https://shop.wolterskluwer.nl/Recht-en-Energie-sNPRECHENE/. De bundel staat onder redactie van: Anne Onnekink, Nali Al-Khaledi, Eva Bajema, Zeinab Bazzi, Pascal den Drijver, Daan ‘t Hart en John Heller.

Mijn bijdrage aan de bundel is getited: “De verhouding tussen rechter en politiek in klimaatzaken in het licht van de klassieke constitutionele ontwerpkunst.”

De inleiding van deze bijdrage luidt als volgt:

“Het vertrekpunt van deze bijdrage vormt de constatering dat er controverse bestaat over enkele klimaatzaken, in het bijzonder Urgenda en Vereniging Milieudefensie c.s. tegen Royal Dutch Shell (hierna: RDS). Daarbij staan verklaarde voor- tegenover verklaarde egenstanders. Bovendien tekent zich, simplificerend, een tweedeling af tussen juristen die in het algemeen positief staan tegenover deze jurisprudentie en een deel van de bevolking en de politiek anderzijds.
In deze bijdrage wil ik trachten een middenweg te ontwikkelen, die in staat zou moeten zijn de scherpe kantjes van beide benaderingen af te halen. De bijdrage zal daarmee wel kritisch zijn over de betreffende jurisprudentie, maar op een hopelijk constructieve wijze.
De bijdrage bestaat uit drie delen, respectievelijk gewijd aan het probleem (paragraaf 2), de oplossing (paragraaf 3) en een tentatieve toepassing van deze laatste op de klimaatzaken (paragraaf 4).
Het probleem is tweeledig, in de zin dat het zowel betrekking heeft op de machtenscheiding als op de mensenrechten in kwestie. Zoals zal blijken, hangen deze twee dimensies nauw met elkaar samen. De oplossing, die vernieuwend is ten opzichte van het tot dusverre in elk geval in de Nederlandse literatuur gevoerde debat over deze zaken, bestaat paradoxaal genoeg uit een klassiekere benadering van beide onderwerpen dan de gangbare: een vorm van constitutionele ontwerpkunst ontleend aan de zogeheten klassieke rechtstraditie. Deze
oplossingsrichting pas ik vervolgens op voorlopige wijze toe op zowel de verhouding tussen rechter en wetgever als op het gebruik van de mensenrechten in de bewuste klimaatzaken. Dit zal leiden tot een uitkomst die in elk geval in overeenstemming is met hetgeen als het uiteindelijke doel van het publiekrecht kan worden beschouwd, te weten de bevordering van het algemeen welzijn.”

Bekijk hier ook de verdere inhoudsopgave van de bundel en de inleiding.